Dil ve konuşma bozuklukları hakkında yeterli bir bilgiye sahip olmak istiyorsak elimizde olması gereken ilk kitaplardan bir tanesi eski bir kitap olmasına rağmen çoğu bilginin hala doğruluğunu koruyan, Prof. Dr. Barış Korkmaz’ın editörlüğünü yaptığı ve bir grup Uzman Dil ve Konuşma Terapistlerinin yazarlığını üstlendiği ‘100 Soruda Dil ve Konuşma Bozuklukları’ kitabıdır. Ülkemizde sıkça dile getirilen fakat çoğu ailenin hala televizyonu çocuk büyütmede kolaylık aracı olarak görmesinden, televizyonun çocuğun tüm hayatını etkileyebilecek olumsuz etkileri görmezden gelmesinden dolayı göz ardı edilmemesi gereken bu konuya değinmek istedim. Bilgilerimi paylaşırken bahsettiğim kitaptan faydalandım.
Çocukların televizyona bağımlı hale gelmeleri birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabilmektedir. Bazı anneler çocuklarına ancak televizyon karşısında yemek yedirebilmektedir. Bunun dışında çocuğun bakımı yanı sıra ev işlerinin ağırlığı, annenin çalışmak zorunda olması ve bakıcının bebeğe yeterli ilgi ve sevgi gösterememesi, bebeğin istenmeyen bir hamilelik sonrası dünyaya gelmesi, yeni kardeşin dünyaya gelmesi, anne ve babaların yaşadıkları bazı psikolojik ve psikiyatrik sorunlar, evde bakıma muhtaç başka bir bireyin varlığı, çocuğun bedensel bir rahatsızlığının olması, aile içinde yaşanan bazı sorunlar ve diğer farklı nedenlerle anne ve babalar çocuklarına yeterince zaman ayıramayabilmektedir. Bu gibi durumlarda çocuğun ihtiyacı olan ilgi ve sevginin yerini televizyon almaktadır. Ancak bu durum son derece sakıncalıdır.
Televizyonun çocuğun dil ve toplumsal gelişiminde geriliğe hatta otizme neden olduğuna ilişkin bazı görüşler bulunmaktadır. Günde 1-2 saatten uzun süren televizyon izlemek okul öncesi dönemde (özellikle 3 yaş öncesinde) çocuğun dil, konuşma ve sosyal gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Televizyonla tek yönlü iletişim içinde olan çocuğun bu yüzden etrafıyla karşılıklı ve çok yönlü etkileşiminin engellenmesi, dili kullanma gereksiniminin ve göz kontağı kurma süresinin azalması, sonuç olarak konuşma gelişiminin olumsuz etkilenme olasılığı vardır. 4-7 yaş döneminde soyut düşünce ve kavram gelişimi nedeniyle saplantılı bir tarzda televizyon izlemesi, izlecek programların denetlenmemesi çocuğun dilsel gelişimi ve toplumsal becerilerinde (örneğin başkalarıyla iletişim kurmaya çalışmama gibi) sorunlara yol açabilir.
Ancak televizyon seyretmenin otizme ya da gelişimsel dil sorunlarına yol açtığı düşüncesi yanlıştır. Uzun süre televizyon seyretme otizmi taklit eden bazı belirtiler oluşturabilir veya otizmi olan bir ocuğun belirtilerini ağırlaştırabilir. Ancak uygun programlar uygun sürelerle izlendiğinde çocuğun dil ve diğer alanlardaki gelişimini destekleyebilir. Televizyonun dil ve konuşma üzerinde yarattığı olumsuz etkileri yanında sözcük dağarcığını artırma, yeni bilgiler edinmeye yönelik merak uyandırma, eğlendirici ve öğretici olma gibi birçok olumlu etkisi de bulunmaktadır. Aileler programlar konusunda seçiçi olarak ve süre konusunda belirli sınırları koruyarak söz edilen olumsuz etkileri en aza indirebilirler.
İsmail E. KABAK
Yazılarımızdan anında haberdar olmak ve bizi desteklemek için abone olmayı unutmayınız.
0 Yorumlar