Son zamanlarda sıklıkla kullandığımız kelimelerden biri olan takıntı psikoloji biliminde karşılığını obsesyon olarak bulmuştur. Obsesyon; sürekli tekrar eden, kişinin zihninden uzaklaştıramadığı doğal olarak zihni meşgul eden ve kişiye rahatsız veren dürtüler ve düşüncelerdir.
Günlük hayatta birçok insanın zihninde zaman zaman tekrar eden düşünceler belirebilir. Fakat bu noktada önemli olan bu düşüncelerin günlük hayatı ne ölçüde etkilediği ve hayat akışı içerisinde herhangi bir engele sebebiyet verip vermemesidir. Bu düşüncelerin birçok sebebi olabileceği gibi en yaygın obsesyon belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
Aşırı kuşku ve sürekli güven ihtiyacı
Simetri, düzen ve kusursuzluk dürtüsü
Günahkâr düşünmekten korkma
Sosyal açıdan kabul edilmez bir davranışta bulunmaktan ya da rezil olmaktan korkma
Hata yapmaktan korkma
Başkasına zarar vermekten korkma
Pislik ya da mikrop bulaşmasından korkma
Bu belirtiler ve düşünceler basit stresler değildir. Kişinin aile yaşantısını, arkadaş ilişkilerini, iş akışını olumsuz yönde etkileyebilecek güçte olan streslerdir. Kişi bu streslerden ve düşüncelerden kurtulabilmek için düşüncelerini davranış olarak gösterebilir. Bu noktada da karşımıza kompulsiyon kavramı çıkar. Kompulsiyon; obsesif düşüncelere sahip bireyin gösterdiği davranışlardır. Bu davranışlar obsesif bireyi geçici olarak rahatlatsa da kalıcı bir çözüm sağlamaz. Gösterilen bu davranışlardan kişi ve kişinin hayatı olumsuz yönde etkilenebilir. Bu da kişiyi başka bir çıkmaza sürükler. Çünkü kompulsif davranışlar genelde gerçekçi olmayan çözüm yollarıdır. Örneğin; pislik ya da mikrop bulaşmasından korkan obsesif birey, bunu sürekli ellerini yıkayarak veya sıklıkla temizlik yaparak kompulsif davranışa dönüştürür. Dönüşen bu davranışların en yaygın belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir.
El sıkışmamak, kapı tokmağını tutmamak
Tekrar tekrar ellerini yıkama, duş alma
Değeri olmayan nesneleri toplama ve biriktirme
Yapılacak işleri belirli bir sayıda ve belirli sıraya sokarak yapma
Belirli cümleleri, kelimeleri ya da duaları tekrarlama
Rahatsız edici, akıldan çıkmayan ve uykuyu bölen görüntülere, kelimelere ya da düşüncelere takılma
Yemeklerini belirli bir sıraya göre tüketme
Evdeki eşyaları ya da kişisel eşyalarını belirli bir biçimde düzenleme
Günlük rutin işleri yaparken yüksek sesli ya da içinden sürekli sayı sayma isteği
Kilit, ocak, ütü, elektrik gibi kapanması gerekli olan eşyaları sürekli kontrol etme
Bu bağlamda hem obsesif düşüncelerin hem de kompulsif davraşların bir arada olması, halk arasında takıntı hastalığı olarak bilinen OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB) olarak karşımıza çıkar. Obsesif Kompulsif Bozukluğun sebebi tam olarak bilinmese yapılan araştırmalar çevresel ve biyolojik faktörleri ön planda tutmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre dünya çapında 15-44 yaş arasında hastalık nedeniyle iş göremezliğe neden olan ilk 20 hastalık arasında yer alan OKB, her 100 bireyden 3’ünde görülebilmektedir.
Günlük hayatı bu denli etkileyen Obsesif Kompulsif Bozukluğun kendi kendine geçmesi mümkün değildir. Bu sebeple tedavi için mutlaka psikiyatrist desteği alınması önerilmektedir.
Merve GÜVELİ
0 Yorumlar